Wiele leków, dostępnych w formie płynów, maści, syropów lub kropli wymaga szczególnych warunków przechowywania, to znaczy zachowania odpowiedniej temperatury oraz wilgotności. Niewłaściwie składowane produkty szybko się psują i z czasem całkowicie tracą swoje właściwości lecznicze. Co więc warto wiedzieć na temat warunków przechowywania leków w lodówkach, w domu i w aptece? Odpowiadamy.
Jak przechowywać leki w domu – praktyczne wskazówki
Niewiele osób zastanawia się, jak należy przechowywać lekarstwa w warunkach domowych. W tej kwestii działamy zwykle rutynowo – po prostu wkładamy leki do lodówki lub do zamykanej szafki w kuchni czy łazience. Zapominamy, że wiele leków niewłaściwie przechowywanych staje się trucizną niebezpieczną dla naszego zdrowia i życia. Często pomijamy zalecenia producentów, którzy na ulotkach umieszczają szczegółowe instrukcje, takie jak:
- dopuszczalne minimalne lub maksymalne temperatury przechowywania danego leku,
- zalecane miejsce przechowywania (lodówka, apteczka, szafka zamykana),
- oddziaływanie światła słonecznego na lek.
W warunkach domowych raz otwarte leki w formie żeli lub płynów najlepiej trzymać na górnych półkach albo na drzwiach lodówki, gdzie temperatura utrzymuje się na poziomie 7-10°C. Przed włożeniem leku do chłodziarki warto sprawdzić zalecenia producenta i w razie potrzeby przygotować urządzenie poprzez rozmrożenie i regulację jego ustawień. Warto też pamiętać o tym, że lekarstwa w lodówce powinny być:
- zabezpieczone przed wilgocią i obcymi zapachami – należy je szczelnie owinąć i zamknąć,
- umieszczone na osobnej półce, z dala od żywności,
- schowane możliwie jak najwyżej, jeśli w domu są dzieci.
Warunki przechowywania leków w aptece
Sposób, w jaki przechowujemy leki w swoim domu, jest wyłącznie naszą sprawą – zupełnie inaczej wygląda to w aptekach, które podlegają kontroli Inspekcji Farmaceutycznej. Aptekarze zobligowani są przestrzegać przepisów prawa, które reguluje warunki magazynowania produktów leczniczych. Zgodnie z obowiązującymi zasadami, leki w aptece powinny być przechowywane w pomieszczeniach: suchych, czystych i dobrze wentylowanych, w lodówce lub szafie chłodniczej, jeśli wymaga tego producent.
Aby zapewnić właściwe warunki przechowywania leków i szczepionek, aptekarze na bieżąco monitorują stan techniczny oraz czystość urządzeń chłodniczych. Wszystkie produkty, znajdujące się na półkach w lodówkach i szafach farmaceutycznych należy:
- dokładnie opisać i oznaczyć,
- odseparować od innych leków (przy użyciu odpowiednich kasetek, przegródek),
- zabezpieczyć przed upadkiem, przesuwaniem i stłuczeniem.
Gdzie przechowywać leki? Urządzenia chłodnicze w aptekach
W aptekach leki przechowywane są bezpośrednio na półkach magazynu w temperaturze pokojowej albo w specjalnych urządzeniach: lodówkach, chłodziarkach farmaceutycznych albo specjalistycznych szafach chłodniczych medycznych. Takie lodówki umożliwiają magazynowanie różnych lekarstw, wymagających specyficznych warunków i niskiej temperatury przechowywania, nieprzekraczającej 10°C.
Profesjonalne lodówki apteczne to urządzenia instalowane na zapleczach, przystosowane do zarówno do krótko-, jak i długookresowego przechowywania leków. Są one projektowane na podstawie międzynarodowych norm, a ich wyposażenie stanowią między innymi regulatory i rejestratory temperatury, które zapewniają produktom leczniczym niezmienne, optymalne warunki.
Przechowywanie leków: wilgotność i temperaturę wskażą mierniki
Zgodnie z wytycznymi, zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dn. 30 września 2002 r., urządzenia chłodnicze, znajdujące się w aptekach powinny być wyposażone w mierniki ciepła, dzięki którym temperatura przechowywania leków i ich wilgotność pozostają pod stałym nadzorem. Rejestratory wskazują na bieżąco, czy warunki panujące wewnątrz lodówek są właściwe i nie odbiegają od przyjętych standardów, to znaczy nie przekraczają 10°C.
W większych magazynach aptecznych, w których znajduje się wiele lodówek z różnymi preparatami, takimi jak: szczepionki lub krótkotrwałe zawiesiny, instalowane są zintegrowane systemy monitoringu temperatury. Każda lodówka ma wówczas bezprzewodowy czujnik, a dane z nich są na bieżąco gromadzone, analizowane i archiwizowane na komputerze w aptece lub na urządzeniach mobilnych.