Wzorcowanie jest procesem polegającym na ustaleniu relacji pomiędzy mierzoną przez dany przyrząd wartością konkretnego parametru (np. temperatury, wilgotności, masy) a stanem faktycznym oraz wyliczeniu tzw. współczynnika niepewności takiego pomiaru. Wynikiem wzorcowania jest wydanie świadectwa wzorcowania, które jest oficjalnym dokumentem potwierdzającym precyzję realizowanych pomiarów. Jak zatem powinno wyglądać takie świadectwo i w jakich przypadkach się je wykorzystuje?
Rejestrator ciśnienia – jak powinno wyglądać świadectwo wzorcowania takiego przyrządu pomiarowego?
W naszym kraju świadectwa wzorcowania mogą być wydawane przez Główny Urząd Miar, okręgowe i obwodowe urzędy miar oraz akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji laboratoria. Zgodnie z obowiązującymi obwarowaniami prawnymi dokument tego typu musi mieć ściśle określoną formę. Tak więc świadectwo powinno dokładnie określać przedmiot wzorcowania (np. rejestrator ciśnienia) oraz zawierać dane identyfikujące zgłaszającego i użytkownika przyrządu, miejsce wzorcowania, metodę wzorcowania i warunki środowiskowe panujące podczas wykonywania czynności pomiarowych (m.in. temperaturę, wilgotność i inne zmienne, które mogłyby zafałszować wynik) oraz datę sporządzenia dokumentu. Co więcej, wspomniany dokument określa spójność pomiarową (porównanie wykorzystywanego przez laboratorium wzorca wartości fizycznej do wzorca państwowego lub międzynarodowego), wyniki wzorcowania (w formie tabeli zawierającej wartość wzorcową, wartość zmierzona przez badany przyrząd i błąd pomiaru) oraz współczynnik niepewności pomiaru. Dokładne wymagania, co do poszczególnych składowych świadectwa określa norma PN-EN ISO/IEC 17025.
Rejestrator wilgotności i temperatury – w jakim celu wydaje się świadectwo wzorcowania takiego przyrządu pomiarowego?
Konieczność okresowego wzorcowania przyrządów pomiarowych (przykładowo takiemu procesowi musi być poddany każdy rejestrator wilgotności i temperatury) jest narzucona prawnie. Co więcej, proces ten jest ważny z punktu widzenia samego użytkownika. Należy bowiem pamiętać, iż wyniki pomiarów wykonywanych z wykorzystaniem przyrządu niewzorcowanego mogą być zakwestionowane przez różnego rodzaju instytucje państwowe oraz zlecające je podmioty. Warty zaznaczenia jest również fakt, iż w razie zdarzenia skutkującego utratą życia lub zdrowia pracowników, które można powiązać z wykonywanymi pomiarami, brak świadectwa może być podstawą do pociągnięcia właściciela przyrządu do odpowiedzialności finansowej i karnej.
Słowem zakończenia, wzorcowanie przyrządów pomiarowych jest kluczowe, jeśli chodzi o zachowanie wiarygodności i precyzji wykonywanych pomiarów. Brak aktualnych świadectw niestety może skutkować odpowiedzialnością karną lub sankcjami finansowymi dla producenta bądź właściciela przyrządu.