Zapewnienie odpowiednich warunków środowiskowych przechowywanym zbiorom to jeden najważniejszych celów, jakie stawia się przed muzeami, archiwami, bibliotekami czy galeriami sztuki. Dlatego w tego typu miejscach obowiązkowe jest instalowanie systemów monitorowania temperatury i wilgotności.
Muzealne eksponaty, dzieła sztuki czy materiały archiwalne mają dużą wartość historyczną i materialną. Bardzo często wykonane są jednak z materiałów posiadających silne właściwości higroskopijne (takich jak drewno, skóra, tkaniny czy papier). Dlatego pod wpływem przechowywania w nieodpowiedniej temperaturze i wilgotności powietrza mogą one pękać, odkształcać się lub podlegać innym deformacjom. Z tego względu tak ważne jest stałe monitorowanie wymienionych wyżej parametrów.
Zadanie to nie jest łatwe. Najczęściej bowiem dotyczy wielu pomieszczeń, gablot, szaf czy ekspozycji. Niejednokrotnie zdarza się, że temperatura i wilgotność powietrza przy danym eksponacie powinna być inna niż w całym pomieszczeniu. Dodatkowym czynnikiem mającym negatywny wpływ na stabilność temperatury i wilgotności może być np. obecność zbyt wielu zwiedzających. Dlatego osoby odpowiedzialne za stan materiałów archiwalnych czy muzealnych powinny w sposób szczególny zadbać o to, by systemy monitorowania temperatury i wilgotności pełniły dobrze swoją rolę, nie generując jednocześnie zbyt wielkich kosztów i zaangażowania.
Co należy wziąć pod uwagę przy wyborze urządzeń do pomiaru wilgotności i temperatury?
Dzięki nowoczesnym urządzeniom kontrolno-pomiarowym monitorowanie temperatury i wilgotności może być proste, intuicyjne i nie wymagające dużych nakładów pracy. Tego typu aparaturę można z grubsza podzielić na dwa rodzaje:
- termohigrometry, które nie rejestrują danych pomiarowych,
- rejestratory, czyli urządzenia wyposażone w pamięć wewnętrzną, w której zapisują zmierzone wartości.
Systemy monitorowania temperatury i wilgotności w muzeach i archiwach najczęściej złożone są z rejestratorów. Wybierając je, warto wziąć pod uwagę następujące parametry:
- ilość danych, jakie mogą pomieścić oraz okres ich przechowywania (im częściej urządzenie dokonuje odczytów, tym szybciej jego pamięć się zapełni),
- czy są to urządzenia bezprzewodowe czy przewodowe (wybierając jedną z tych opcji, należy mieć na uwadze, gdzie dany rejestrator będzie instalowany),
- czy posiadają możliwość montowania sond zewnętrznych (służących do pomiaru wilgotności i temperatury w trudno dostępnych miejscach),
- sposób przesyłania zgromadzonych odczytów – na rynku dostępne są urządzenia mające łączność WiFi, Bluetooth, przewodową, USB;
- czy istnieje możliwość przechowywania danych w chmurze,
- na ilu urządzeniach można odczytywać dane i jakiego są one typu,
- jaki jest sposób powiadamiania o odchylenia od normy (e-mail, czasem też SMS),
- ile osób może mieć dostęp do odczytów,
- czy system monitorowania temperatury i wilgotności może być rozbudowywany itd.
Ilość rozwiązań dostępnych na rynku sprawia, że z powodzeniem można zbudować system w pełni dopasowany do potrzeb danego miejsca. To, w połączeniu z właściwym użytkowaniem, sprawia, że materiały archiwalne i muzealne eksponaty nie ulegają zniszczeniu i wolniej się starzeją, służąc następnym pokoleniom.